Wekelijks delen vrouwen hun inkomen en uitgaven in VIVA’s Geldzaken-rubriek. Na ruim een jaar begint het op te vallen dat er weinig vrouwen staan te trappelen om te vertellen wat ze verdienen. Vooral vrouwen in loondienst vinden dit lastig. Maar waarom eigenlijk?
Privékwestie
Uit onderzoek van vacaturesite StepStone blijkt dat slechts 23 procent van de Nederlanders open is over hun salaris. De helft van de mensen deelt het alleen met familie en een derde heeft het er met niemand over. De reden: te privé. Daar kan hoogleraar psychologie Jaap van Muijen zich wel iets bij voorstellen. Vanuit de Nyenrode Business Universiteit verzorgt hij samen met Intermediair het tweejaarlijkse Nationaal Salarisonderzoek. ‘Als we in het verleden voor het salarisonderzoek de straat op gingen om mensen naar hun loon te vragen, was de meest gehoorde reactie: ‘Dat gaat je niks aan!’’
Ook financieel expert Renée Lamboo van Porterenee.nl merkt door haar werk, platform en de geldcursussen die ze geeft dat het onderwerp ‘inkomen’ nog altijd beladen is. ‘Het valt me ook op dat vrouwen hier nog iets voorzichtiger in zijn dan mannen. Daarbij merk ik ook dat ondernemende vrouwen over het algemeen meer open zijn dan vrouwen in loondienst. Dat is ook niet gek: als je voor jezelf werkt, praat je vanzelf meer over geld, omdat je daarin ook meer zelf te beslissen hebt en het jouw groei mede bepaalt. Wat zal ik voor deze opdracht of dit project vragen en wat ben ik waard? Daar kom je het beste achter door dit te onderzoeken en er dus met anderen over te praten. In loondienst denken veel vrouwen er na de jaarlijkse salarisonderhandeling niet meer aan.’
Mannenwereld
Iris Newman spreekt ook regelmatig vrouwen die liever niet over hun financiën praten. Zij werkte tot voor kort in loondienst als business analist bij een pakketbezorger, is altijd open geweest over haar loonstrookje en deelt dit inmiddels ook via haar platform One Broke Girl. ‘Hierdoor krijg ik dagelijks reacties van vrouwen die dit in de regel lastig vinden, en te privé. Ik kom uit de IT-wereld, een echte mannenwereld, en ben juist altijd open over mijn salaris geweest. Deze informatie delen met collega’s heeft me naast veel kennis ook goede onderhandelingsposities en daarmee een steeds hoger salaris gebracht. Zo wist ik wat mijn collega’s met soortgelijke functies en werkervaring verdienden en kon ik hierdoor in onderhandelingen altijd duidelijk aangeven waarom ik daar ook recht op had. Dit heeft er altijd voor gezorgd dat ik me financieel gewaardeerd heb gevoeld.’
Schaamtecultuur
Schaamte of angst voor de reacties van anderen is vaak ook een reden om niet over geldzaken te praten. Zo blijkt uit recent onderzoek van de Rabobank dat 39 procent van de Nederlanders liever niet met vrienden en familie over financiële twijfels en problemen praat. Onderhandelcoach Merel van der Wouden helpt vrouwen aan een goede voorbereiding op hun salarisonderhandeling en merkt ook dat dit gebrek aan openheid samenhangt met angst voor wat de omgeving ervan vindt. ‘Zo spreek ik vrouwen die met moeite met mij hun salaris delen, maar liever niet open zijn naar de rest van hun omgeving, uit angst dat ze minder of meer verdienen dan hun collega’s of vriendinnen. Hoor ik er wel bij en doe ik het wel goed genoeg? Ik heb het idee dat dit ook voortkomt uit onze ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’-cultuur die al generaties heerst.’
Dat het in onze cultuur geworteld zit en het ‘niet over geld praten’ iets is wat we vanuit onze jeugd meekrijgen, stipt ook Hanneke van Onna aan, die vrouwen helpt financieel onafhankelijk te zijn. Zij is zelf jaren geleden uit een dal van financiële afhankelijkheid gekropen, heeft een faillissement overleefd en voor haar boek The money issue onderzocht wat voor invloed haar jeugd hierop had. ‘Vaak werd ons geleerd om niet over geld te praten, mij ook, want ‘de vuile was hang je niet buiten’. Alsof het iets negatiefs is. Ongemerkt neem je dat mee in je money mindset en praat je er dus niet over. Dat deed ik toen ik nog een baan in loondienst had ook niet.’
Lees ook:
In vertrouwen: ‘Mijn hoge inkomen nekte onze relatie’
Weg met die loonkloof
Wat de oorzaak ook is, als we naar de cijfers kijken, zien we dat dit taboe rondom inkomen de nog altijd bestaande loonkloof in elk geval niet oplost, maar eerder in stand houdt. Ook iets wat PvdA-lijsttrekker Lilianne Ploumen opvalt en aanstipt in een Women Inc.-interview hierover: ‘Een belangrijk onderdeel van dit probleem is dat mensen niet graag over hun salaris praten. Dat vinden ze vaak enger dan praten over seks.’
Want als er niet over wordt gesproken, maar mannen ondertussen achter gesloten deuren bijvoorbeeld wel beter onderhandelen dan vrouwen, blijft het verschil in stand. Dat zien we alleen al aan het feit dat er nog altijd een loonverschil is van zo’n 14% dat vrouwen per uur minder verdienen dan mannen. Dit kost vrouwen gedurende hun carrière zo’n 300.000 euro. Daarom heeft de PvdA samen met GroenLinks, SP en 50PLUS in oktober vorig jaar een wetsvoorstel ingediend om gelijke beloning voor hetzelfde werk af te dwingen. Een goede zaak, vindt ook hoogleraar Van Muijen. ‘Door het Nationaal Salarisonderzoek zien we dat de salariskloof sinds 2013 niet minder wordt, maar juist vrij constant blijft. Schokkend! En dat vinden wij niet alleen, veel politieke partijen ook.’
Sarafina Poulopoulos (29) weet als geen ander dat openheid over je salaris onderdeel is van de oplossing voor de loonkloof. Zij is werkzaam in de financiële sector en heeft nooit een geheim gemaakt van haar inkomen. ‘Zo ben ik er een aantal jaar geleden achter gekomen dat ik samen met twee andere vrouwelijke collega’s vijftig cent per uur minder verdiende dan een mannelijke collega met dezelfde functie. Toen we gezamenlijk bij de manager aankaartten dat we op jaarbasis 1500 euro misliepen, bleek salarisverhoging niet mogelijk te zijn. Daarom besloot ik ergens anders te solliciteren. Door goed te onderhandelen en niet bang te zijn om om meer te vragen, kon ik daar meer verdienen.’
Tekst: Kim Buitenhuis | Beeld: Getty
Het hele verhaal lees je in VIVA-19-2021. Deze editie ligt vanaf 12 mei in de winkel.
Sommige artikelen kun je maar gedeeltelijk lezen op viva.nl, omdat ze afkomstig zijn uit de papieren VIVA. Uit respect naar onze abonnees én om te zorgen dat wij online leuke gratis content kunnen blijven maken. We hopen te kunnen rekenen op je begrip!
VIVA nieuwsbrief
Iedere week de leukste nieuwsbrief van Nederland in je mailbox?
Het bericht Openheid van knaken: waarom vinden veel vrouwen het nog altijd lastig om te vertellen wat ze verdienen? verscheen eerst op V!VA - Niets te verbergen.