In een tijd waarin het aantal single huishoudens heel snel groeit, is samenwonen nog altijd de norm. Deze vrouwen zweren bij LAT-ten.
‘Ja, we willen binnenkort wel samenwonen,’ hoor ik mezelf liegen. De vraag wanneer we gaan hokken, komt af en toe voorbij en om mezelf en anderen gerust te stellen, mompel ik dan iets over dat de huizenmarkt op slot zit. Maar wij wonen niet apart vanwege de huizenprijzen, maar omdat we nog gehecht zijn aan onze eigen plek.
Officieel ben ik ‘alleenstaand’. Er zijn meer dan drie miljoen alleenstaanden in Nederland, maar volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft ongeveer een vijfde daarvan een LAT-relatie: Living Apart Together. Dat soort relaties wint aan populariteit, hoewel het geijkte plaatje van huisje-boompje-beestje nog altijd de norm is. Ook ik vraag me soms af: is mijn relatie wel in orde als ik niet samenwoon?
Romantisch samensmelten
Het ideaalbeeld van elke dag samen wakker worden en ’s avonds dat Honey, I’m home!-moment: Kim (39) heeft daar totaal geen last van. Ze heeft sinds zeven jaar een LAT-relatie met Jason en ziet vooral de voordelen ervan: ‘Wij zien elkaar meestal in het weekend en ik kijk daar altijd enorm naar uit. Ik heb hem dan echt gemist.’ In haar relatie runnen ze twee heel verschillende huishoudens: ‘Als we samen zijn, leggen we elkaar in de watten. Dan gelden de regels van de gastheer of -vrouw. Mijn vriend is gestructureerd en opgeruimd, ik ben enorm messy en laat de vaat gerust een paar dagen staan. Maar we hoeven ons niet te ergeren aan elkaar, omdat we onze eigen manier van leven kunnen behouden.’
Ik herken veel in wat Kim zegt. Ook mijn vriend en ik zijn behoorlijk verschillend. Hij vindt mijn huisdieren lief, maar wil soms ook gewoon in zijn steriele huis zonder hondenharen zitten. En ik wil juist mijn nonchalante, slonzige zelf kunnen zijn. Hij is een ochtendmens, ik een echte nachtbraker. We zijn gewoon veel leukere en lievere mensen als we allebei onze eigen plek behouden. Toch voélt het soms alsof we moeten gaan samenwonen. Toen Kim een huis ging kopen, moest ze ook wel even een drempel over: ‘Dat was een belangrijk moment. Het niet-samenwonen werd definitief. Ik heb in die tijd ook wel reacties gehad van mensen die dat vreemd vonden. Ze zeiden: als je hem echt leuk vindt, waarom ga je dan niet samenwonen?’
Werk- en zorgverdeling
Kim heeft eerder wel met iemand samengewoond. ‘Dat was gezellig, maar ik schoot telkens in de zorgrol, ik deed meer aan het huishouden dan hij. Hij was dat gewend, omdat zijn moeder thuis alles deed.’ Kim is daarin geen uitzondering. Nederlandse vrouwen besteden gemiddeld anderhalf keer zoveel tijd aan zorgtaken dan mannen. Suzan Steeman van WOMEN Inc. doet onderzoek naar de verdeling tussen werk en zorg. Volgens haar is er nog werk aan de winkel. Steeman: ‘We weten dat meisjes tot negentien jaar al drie uur per week meer aan huishoudelijke taken besteden dan jongens. We krijgen het dus van jongs af aan mee, het is een patroon. Zodra er kinderen komen, wordt dat verschil alleen maar groter.’
Ook werken vrouwen nog altijd vaker deeltijd dan mannen: ‘Bijna de helft van de vrouwen is financieel afhankelijk, wat betekent dat ze minder verdienen dan het minimumloon. En als er kinderen komen, gaan vooral de vrouwen minder werken.’ Volgens Steeman worden de verschillen wel kleiner: ‘Uit onderzoek blijkt ook dat veel stellen werk en zorg gelijk wíllen verdelen. Maar het systeemhoudt traditionele rollenpatronen in stand. Daardoor hebben vrouwen en mannen toch niet echt een vrije keuze.’
Vooruit denken
Steeman noemt praktische zaken, zoals kinderopvang en partnerverlof, die nog steeds niet goed geregeld zijn. Maar ook beeldvorming speelt een rol: ‘Jongens en meisjes leren al vroeg wat er van hen wordt verwacht. In kinderboeken en op tv zijn vrouwen vaak moeders zonder baan. In reclames is de man degene die de wasmachine repareert, niet degene die de was doet. Die beelden werken later (onbewust) door in onze relaties. Daarom helpt het als ouders scherp bewust zijn van hun eigen patronen.’
Volgens Steeman schatten we vaak niet goed in hoeveel we precies aan zorgtaken besteden: ‘Vrouwen doen niet alleen meer zorgtaken, ze denken ook verder vooruit, ze zijn er drukker mee in hun hoofd. Die mental load zorgt voor extra stress. Om dat te veranderen, kan het nuttig zijn om soms bewust even niets te doen, en bepaalde taken aan je partner over te laten. Oók als hij het anders doet dan jij.’
Lees ook:
Een interraciale relatie: ‘Een bruine komt er hier niet in, zei de familie’
Ideaalbeeld
Kim en Jason zien zichzelf de komende jaren in elk geval niet samenwonen. Kim: ‘Ik ben opgevoed met het idee dat je je eigen boontjes moet kunnen doppen. Ik snap best dat het voor anderen het ultieme doel is om samen te wonen, maar ik heb nooit dat ideaalbeeld gehad van mezelf in een trouwjurk met een paar kinderen. Het enige nadeel is dat je met twee huishoudens dubbele woonlasten hebt.’ Want ook de financiën zijn in Kims relatie gescheiden: ‘De gezamenlijke uitgaven houden we bij in een app en verdelen we fifty-fify. We hebben geen en/of-rekening ofzo. Ik heb zelfs geen flauw benul wat Jason verdient.’
Onafhankelijk
Ik spreek met Jolanda Kastelein (34), zij LAT sinds 3,5 jaar. Ook in Jolanda’s relatie zijn de financiën volledig gesplitst: ‘De ene keer betaal ik wat, de andere keer hij. Ik vind het fijn om onafhankelijk te zijn.’ Mede vanwege haar drie kinderen uit een eerder huwelijk wilde Jolanda niet meer samenwonen. ‘Vroeger was ik gewend om mezelf aan te passen en weg te cijferen om het gezin draaiende te houden. Ik heb daar wel van geleerd. Als mijn partner nu laat uit z’n werk komt en niet mee kan eten, denk ik: maakt niet uit, dat is jouw probleem.’ Jolanda geniet heel erg van de momenten samen. ‘Ik vind die tijd waardevol, we plannen dat ook heel bewust in. Maar het hoéft niet altijd. Kleine irritaties ebben snel weer weg, omdat we niet op elkaars lip zitten.’
Voordelen
Ook reisblogger Antonette Spaan (36) heeft een relatie waarin ze alleen woont. ‘Het geeft mij een gevoel van vrijheid. Ik ben er trots op dat ik als ondernemer mijn eigen broek ophoud.’ Antonette heeft met haar partner David de omgekeerde weg afgelegd: van samenwonen naar LAT-ten. ‘Wij hebben drie jaar samengewoond in een klein chalet op de Veluwe. Dat ging goed, totdat corona kwam en we allebei thuis werkten. Het werd gewoon te krap. Toen David opperde om apart te gaan wonen, moest ik wel even slikken. Samenwonen voelde als de ultieme bestemming en ik moest mijn ideaalbeeld opzij zetten.’
Inmiddels ziet Antonette de voordelen wel: ‘We hebben een ander ritme van bijvoorbeeld eten, werken en sporten. Als je samenwoont, stem je die dingen continu op elkaar af. Nu hoef ik niet meer na te denken als ik yoga-oefeningen in de woonkamer ga doen of pizza wil bestellen. Ook vind ik het fijn om mijn eigen huis in te richten.’ Antonette heeft in een eerdere relatie veertien jaar samengewoond. ‘Daarna heb ik een tijdje op mezelf gewoond en ben ik op wereldreis gegaan. In die periode heb ik ervaren dat ik goed alleen kan zijn.’ Antonette ziet haar vriend niet dagelijks, maar ze wonen wel tegenover elkaar. ‘We spreken vaak last-minute af, zo van: heb je zin om te komen eten? Er is veel ruimte voor spontaniteit, en als we samen zijn, hebben we echt qualitytime met elkaar.’
Het hele verhaal lees je in VIVA-23-2021. Deze editie ligt vanaf 9 juni in de winkel.
Sommige artikelen kun je maar gedeeltelijk lezen op viva.nl, omdat ze afkomstig zijn uit de papieren VIVA. Uit respect naar onze abonnees én om te zorgen dat wij online leuke gratis content kunnen blijven maken. We hopen te kunnen rekenen op je begrip!
VIVA nieuwsbrief
Iedere week de leukste nieuwsbrief van Nederland in je mailbox?
Tekst: Paulien Derwort | Beeld: Getty
Het bericht Samenwonen of niet? ‘Het houdt de relatie spannend’ verscheen eerst op V!VA - Niets te verbergen.