Gya is onze Vrouw van de Week. De rapper (23) vraagt in haar nummer Hanky panky aandacht voor racisme tegen Aziaten.
‘Aziaten gediscrimineerd door coronavirus’, kopte zo’n beetje elk nieuwsmedium vorig jaar. En ja, corona heeft het racisme tegen Aziaten zeker geen goed gedaan, maar in werkelijkheid heeft deze groep al jaren te maken met structureel racisme. Denk alleen al even aan het trekken van spleetogen, het kinderliedje Hanky panky Shanghai en het nog altijd veelgehoorde ‘sambalbij?’.
Toch worden Aziaten vaak overgeslagen in het racismedebat en wordt bijna alles afgedaan als grapje. Zo vonden we zowel de Chinese meneer Cheung uit Ik hou van Holland als Wendy van Dijks ‘Japanse’ typetje Ushi hilarisch, maar stonden we niet stil bij de stereotyperingen. Rapper Gya maakt met haar nummer Hanky pankyduidelijk dat het tijd is voor verandering.
Want we zijn er nog lang niet. In Wie is de mol? werd laatst het nummer Gangnam style uitgebeeld door het trekken van spleetogen. En ook Paul de Leeuw kreeg onlangs flinke kritiek nadat hij in Op1 zei dat ‘Aziatische mensen gelijk doen wat de baas zegt’. De ophef die hierover ontstond laat in elk geval zien dat we ons steeds bewuster zijn van het probleem, maar tegelijkertijd is het ook duidelijk dat we nog een lange weg te gaan hebben.
Wat vindt Gya zelf?
‘Als vroeger in de klas Hanky panky Shanghai werd gezongen, voelde ik me ongemakkelijk. Kinderen trokken spleetogen en zeiden dan tegen mij: ‘Dat hoef jij niet te doen hè?’ Ik had daardoor altijd het gevoel dat ik er niet bij hoorde. En eerlijk gezegd heeft het best lang geduurd voordat ik trots kon zijn op mijn Aziatische roots. Nu ben ik dat wel en juist daarom vind ik het zo belangrijk om me uit te spreken.
Ik vind het pijnlijk dat Hanky panky Shanghai nog steeds wordt gezongen, want daarmee leer je kinderen onbewust dat dit grappig is. Met mijn nummer hoop ik mensen dan ook aan het denken te zetten. Dat lukt, maar helaas krijg ik ook nog heel veel nare, racistische reacties op het nummer. Gelukkig krijg ik wel heel veel support uit de Asian community. Zij vinden het fijn dat ik me hierover uitspreek en steunen me in deze strijd. Dat is voor mij het allerbelangrijkste.’
‘Ik had altijd al het gevoel dat ik er niet bij hoorde’
Wat vinden anderen?
Rui Jun Luong, oprichter Asian Raisins
‘Ik ben zo trots op Gya, want met dit nummer maakt ze echt een belangrijk statement. Hoe meer bewustwording, hoe beter. Anti-Aziatisch racisme wordt nog altijd gebagatelliseerd. Zogenaamde grappen over mensen met Aziatische roots vinden we normaal, ‘gewoon gezellige Hollandse humor’. Daardoor worden we niet serieus genomen. De mainstreammedia doen daar structureel aan mee, vanwege de witte topposities in Hilversum.
Zogenaamde grappen en opmerkingen blijven uitgezonden worden en niemand zegt er iets van. Als er dan wel iemand z’n mond opentrekt, is het antwoord: ‘Ja, maar zo bedoelden we het toch niet?’ Daar zit nu juist het probleem. Kijk bijvoorbeeld naar de generaliserende opmerking van Paul de Leeuw in talkshow Op1 en dat fragment in Wie is de mol?.
Er werden meteen excuses voor gemaakt, maar er werd niet uitgelegd waaróm het fragment kwetsend en racistisch is. Wat zijn dan de stappen om dit in de toekomst te voorkomen? Daarom heb ik stichting Asian Raisins ook opgericht, om het racisme bespreekbaar te maken. Mijn doel? Ervoor zorgen dat toekomstige generaties niet hetzelfde hoeven mee te maken als wij nu.’
Remco Breukers, Azië-deskundige
‘Er wordt inderdaad vaak lacherig gedaan over discriminatie als het gaat om mensen met een Aziatische achtergrond. Gek genoeg zijn we ons veel bewuster van racisme tegenover andere bevolkingsgroepen. Wij maken bijvoorbeeld totaal geen onderscheid tussen Aziaten, terwijl Azië juist ontzettend divers is qua landen, talen en culturen. Wij gooien alles op één hoop en laten daar vervolgens allerlei stereotypes op los.
De coronacrisis is daar ook een voorbeeld van, want je hoort vaak dat het virus daar in veel landen sneller onder controle was omdat Aziaten gehoorzamer zouden zijn dan Nederlanders. Dat is complete onzin, want net als in Nederland heb je ook rebelse én volgzame Aziaten.
In het racisme tegenover de Aziatische bevolking zit dus vooral veel onwetendheid. Het heeft lang geduurd, maar gelukkig spreken steeds meer mensen zich uit. De grens is bereikt en het wordt tijd om hierover te praten zonder dat het weggelachen wordt.’
‘We hoeven toch niet overal over te zeuren’
Joekie, student
‘Ik ben zelf ook van Aziatische afkomst, maar kom op: we hoeven toch niet overal over te zeuren? Je zult me absoluut niet horen zeggen dat er geen racisme voorkomt tegen Aziaten, maar eerlijk gezegd heb ik dat zelf nog nooit meegemaakt. En ja, ook in mijn klas werd vroeger Hanky panky Shanghai gezongen.
Toch heb ik dat nooit als vervelend ervaren en al helemaal niet als racistisch. Het wordt toch niet gebruikt om Aziatische kinderen de klas uit te pesten? Tegenwoordig wordt al zo snel het stempel racisme ergens opgedrukt, dat we langzamerhand niks meer mogen zeggen. Laten we gewoon trots zijn op onze afkomst en proberen niet overal iets racistisch in te zien.’
Lees ook
Vrouw van de week Marli: ‘We moeten stoppen met het weghameren van corona’
Pete Wu, journalist en schrijver
‘Toen ik zag dat Gya’s nummer Hanky panky heette, schrok ik eerlijk gezegd wel een beetje.
Er is toch een hele generatie opgegroeid die slechte herinneringen heeft aan dat liedje.
Wij Nederlanders zien onszelf als heel tolerant, we vinden dat grappen moeten kunnen en daarom lijkt het al snel alsof iemand die zich uitspreekt tegen racisme, lange tenen heeft. De schade van zo’n grapje is niet meteen zichtbaar, maar als je elke dag te maken krijgt met dit soort opmerkingen, stapelt het zich wel op.
Hoe we dit kunnen doorbreken? Door een betere representatie van Aziatische Nederlanders in de media. Hoe vaker je deze groep ziet op televisie, in politiek, onderwijs, sport en kunst, hoe meer mensen een driedimensionaal beeld krijgen van wat een Aziatische Nederlander kan zijn. Gya’s muziek is alvast een heel goed begin.’
Op de hoogte blijven van onze leukste artikelen en winacties? Schrijf je in voor de VIVA-nieuwsbrief
Onder redactie van Michelle Wolfkamp
Het bericht Vrouw van de week Gya: ‘Als vroeger Hanky panky Shanghai werd gezongen, voelde ik me ongemakkelijk’ verscheen eerst op V!VA - Niets te verbergen.